Şizofreniform Bozukluk
Genel Bilgiler
Şizofreniform bozukluk, belirtileri şizofreniye çok benzeyen ancak daha kısa süreli seyreden bir psikotik bozukluktur. Sanrılar, halüsinasyonlar, düşünce bozuklukları ve işlevsellikte belirgin düşüş görülebilir. Ancak bu belirtiler en az 1 ay, en fazla 6 ay sürer. Eğer belirtiler 6 aydan uzun sürerse şizofreni tanısı düşünülür.
Nedenleri ve Risk Faktörleri
- Genetik faktörler: Ailede şizofreni veya psikotik bozukluk öyküsü.
- Beyin biyolojisi: Dopamin dengesizlikleri, nörolojik hassasiyet.
- Çevresel faktörler: Stresli yaşam olayları, travmalar.
- Madde kullanımı: Uyarıcılar veya esrar gibi maddeler psikotik belirtileri tetikleyebilir.
- Psikososyal faktörler: Sosyal destek yetersizliği, yalnızlık.
Belirtiler
- Halüsinasyonlar (olmayan sesler duyma, görüntüler görme).
- Sanrılar (ör. takip edilme, özel güçlere sahip olma).
- Düşünce bozuklukları (mantıksız konuşma, çağrışımda dağınıklık).
- Uygunsuz veya garip davranışlar.
- İşlevsellikte bozulma (okul, iş, sosyal ilişkiler).
Tanı
DSM-5’e göre belirtilerin 1 ay ile 6 ay arasında sürmesi şizofreniform bozukluk tanısı için ayırt edici özelliktir. Tanı, psikiyatrist tarafından klinik görüşme, gözlem ve gerekirse testlerle konur.
Tedavi ve Yönetim
Antipsikotikler belirtilerin kontrolünde temel tedavidir.
Destekleyici terapi, farkındalık kazandırma, baş etme becerileri.
Günlük yaşam becerilerinin sürdürülmesi, aile ve sosyal çevre desteği.
Hem bireyin hem de ailesinin hastalık hakkında bilgilendirilmesi.
Psikososyal Destek ve Önleme
Şizofreniform bozukluk, erken tanı ve doğru tedaviyle tamamen iyileşebilir ya da daha hafif seyredebilir. Ancak bazı durumlarda şizofreniye dönüşme riski bulunduğu için düzenli takip çok önemlidir. Ailenin destekleyici ve anlayışlı yaklaşımı, kişinin tedaviye uyumunu artırır.