Bulimia Nervoza

Genel Bilgiler

Bulimia nervoza, kişinin tekrar eden aşırı yeme (tıkanırcasına yeme) atakları sonrasında kilo almayı önlemek için uygunsuz telafi davranışlarına (kusma, aşırı laksatif kullanımı, aşırı egzersiz vb.) başvurmasıyla karakterizedir. Anoreksiyadan farklı olarak bulimiyada kişi genellikle normal kiloda olabilir; bu nedenle uzun süre fark edilmeyebilir. Ancak ciddi fiziksel ve psikolojik sonuçları vardır.

Nedenleri ve Risk Faktörleri

  • Biyolojik faktörler: Beyin kimyasındaki (serotonin, dopamin) düzensizlikler.
  • Genetik yatkınlık: Ailede yeme bozukluğu veya duygu durum bozukluğu öyküsü.
  • Psikolojik faktörler: Düşük benlik saygısı, duygusal düzenleme güçlükleri, mükemmeliyetçilik.
  • Toplumsal etkiler: İnceliği başarı ve güzellik ölçütü olarak sunan medya ve sosyal çevre.
  • Travmatik yaşantılar: Duygusal ihmal, alay edilme, reddedilme.

Belirtiler

  • Tekrarlayan aşırı yeme atakları (kısa sürede kontrolsüz biçimde çok fazla yemek).
  • Telafi davranışları: Kusma, laksatif/diüretik kullanımı, uzun süreli oruç, yoğun egzersiz.
  • Yemekten sonra tuvalete gitme, gizli yemek yeme.
  • Beden ve kilo ile aşırı uğraş.
  • Boğaz tahrişi, diş minesinde aşınma, elektrolit dengesizlikleri.
  • Suçluluk, utanç ve kontrol kaybı hissi.

Tanı

DSM-5’e göre:

  • Tekrarlayan tıkanırcasına yeme atakları.
  • Kilo almayı önlemek için düzenli uygunsuz telafi davranışları.
  • Bu davranışların ortalama haftada en az 1 kez, 3 ay boyunca görülmesi.
  • Kilo ve beden algısının özsaygıyı aşırı derecede etkilemesi.

Tanı, psikiyatrist veya klinik psikolog tarafından görüşme ve değerlendirmelerle konur.

Tedavi ve Yönetim

Bilişsel Davranışçı Terapi (CBT-E), Diyalektik Davranış Terapisi.

SSRI grubu antidepresanlar (özellikle fluoksetin) belirtileri azaltabilir.

Düzenli ve dengeli beslenme alışkanlığı kazandırma.

Aile içi destek ve bilinçlendirme.

Yeme bozukluğu destek toplulukları.

Psikososyal Destek ve Önleme

Bulimia sıklıkla gizli sürdüğü için yakın çevre tarafından fark edilmesi zaman alabilir. Utanç duygusu nedeniyle kişi yardım istemekte zorlanabilir. Yargılamadan, empatik ve destekleyici yaklaşım, tedavi sürecini kolaylaştırır. Erken müdahale, hem fiziksel hem psikolojik komplikasyonların önüne geçer.