Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu (OKKB)
OKKB Hakkında Genel Bilgiler
Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu, aşırı düzenlilik, mükemmeliyetçilik ve kontrol ihtiyacı ile karakterizedir. Bu kişiler, kurallar ve detaylar üzerinde yoğunlaşarak büyük resmi görmekte zorlanır. Çoğu zaman yaptıkları davranışları “doğru” ve “gerekli” olarak görürler, bu nedenle sorunlarının farkına varmakta güçlük yaşayabilirler.
Nedenleri ve Risk Faktörleri
- Genetik faktörler: Ailede kişilik bozukluğu öyküsü.
- Beyin işlevleri: Dürtü kontrolü ve esneklikle ilgili alanlarda farklılıklar.
- Çocukluk deneyimleri: Aşırı katı, kuralcı ebeveynlik; hata yapmaya izin verilmeyen ortam.
- Psikolojik faktörler: Güvensizlik, hata yapma korkusu, kontrol ihtiyacı.
Belirtiler
- Mükemmeliyetçilik, ayrıntılara aşırı önem verme.
- Esneklikten uzak, katı düşünce ve davranış kalıpları.
- Görev ve sorumluluklarda aşırı titizlik, ayrıntılarla oyalanma.
- İşleri devretmekte zorlanma, her şeyi kendi yöntemleriyle yapmak isteme.
- Çalışmaya aşırı odaklanma, boş vakit ve sosyal aktiviteleri ihmal etme.
- Maddi konularda aşırı tutumluluk, biriktirme eğilimi.
Tanı
Tanı, psikiyatri uzmanı veya klinik psikolog tarafından yapılan görüşme ile konur. Belirtilerin erken yetişkinlikte başlaması, süreklilik göstermesi ve kişinin işlevselliğini bozması gerekir. OKKB, OKB’den farklı olarak ego-sintoniktir; yani kişi davranışlarını genellikle doğru bulur.
Tedavi ve Yönetim
Bilişsel Davranışçı Terapi, Şema Terapi ve psikodinamik yaklaşımlar bireyin esneklik kazanmasına ve mükemmeliyetçilikle baş etmesine yardımcı olur.
Eşlik eden anksiyete veya depresyon belirtilerinde ilaç tedavisi uygulanabilir.
Amaç: Esneklik kazanmak, mükemmeliyetçilikle baş etmek ve ilişkilerde uyumu artırmaktır.
Psikososyal Destek ve Önleme
OKKB olan bireylerin sosyal çevresinin sabırlı ve anlayışlı olması önemlidir. Aile ve yakınlar, kişinin katılığını kırmasına yardımcı olabilecek destekleyici bir rol üstlenebilir. Uzun vadeli terapi ile kişi, daha esnek düşünme ve davranma becerileri geliştirebilir.