Nörogelişimsel Bozukluklar
Genel Bilgiler
Nörogelişimsel bozukluklar, çocukluk döneminde başlayan ve beynin gelişim süreçlerindeki farklılıklarla ilişkili olan psikiyatrik bozukluklardır. Dikkat, öğrenme, davranış kontrolü, sosyal beceriler ve motor işlevlerde güçlüklerle kendini gösterir. Erken yaşta ortaya çıkar, bireyin akademik, sosyal ve duygusal yaşamını etkileyebilir. Doğru destek ve müdahalelerle işlevsellik büyük ölçüde artırılabilir.
Nedenleri ve Risk Faktörleri
- Genetik faktörler: Aile öyküsü, kalıtsal yatkınlık.
- Beyin gelişimi: Nörolojik farklılıklar, sinir sistemi işleyişindeki dengesizlikler.
- Gebelik/doğum faktörleri: Gebelikte sigara, alkol, ilaç kullanımı; erken doğum; düşük doğum ağırlığı.
- Çevresel faktörler: Travmatik yaşam olayları, eğitim fırsatlarının sınırlılığı, sosyal stres.
Belirtiler
- Akademik başarısızlık, öğrenme güçlükleri.
- Dikkat dağınıklığı, aşırı hareketlilik, dürtüsellik.
- Tekrarlayıcı hareketler veya sesler (tikler).
- Sosyal iletişimde ve ilişkilerde zorlanma.
- Öz güven düşüklüğü, dışlanma veya etiketlenmeye bağlı psikolojik etkiler.
Tanı
Tanı, çocuk ve ergen psikiyatristi, psikolog, özel eğitim uzmanı gibi multidisipliner bir ekip tarafından konur. Klinik görüşmeler, psikolojik testler, öğretmen ve aile gözlemleri birlikte değerlendirilir.
Tedavi ve Yönetim
Aile ve öğretmenlerin bilgilendirilmesi, doğru yaklaşımların öğretilmesi.
Duygusal ve davranışsal sorunlara yönelik destekleyici bireysel terapiler.
Öğrenme güçlükleri için bireyselleştirilmiş programlarla destek sağlanır.
Gerekli durumlarda psikiyatrist kontrolünde (örneğin DEHB’de) uygulanır.
Sosyal beceri eğitimi, stres yönetimi, akran ilişkilerini güçlendirme.
Psikososyal Destek ve Önleme
Nörogelişimsel bozukluklar çocuğun suçu değildir; nörolojik ve biyolojik temellidir. Erken tanı ve destekle birçok çocuk akademik ve sosyal yaşamda başarılı olabilir. Ailelerin, öğretmenlerin ve toplumun anlayışlı, sabırlı ve destekleyici yaklaşımı süreci kolaylaştırır.