Genel Anksiyete Bozukluğu (GAB)
Genel Bilgiler
Genel Anksiyete Bozukluğu, kişinin günlük yaşamındaki birçok durum ve olay hakkında aşırı, sürekli ve kontrol edilemeyen kaygılar yaşamasıyla karakterizedir. Normal kaygıdan farklı olarak, bu kaygı süreklidir ve kişinin işlevselliğini ciddi biçimde etkiler.
Nedenleri ve Risk Faktörleri
- Biyolojik faktörler: Beyin kimyasındaki dengesizlikler (serotonin, norepinefrin).
- Genetik yatkınlık: Ailede anksiyete veya depresyon öyküsü.
- Psikolojik faktörler: Çocuklukta kaygılı bağlanma, olumsuz yaşam deneyimleri.
- Çevresel faktörler: Kronik stres, iş ve aile baskısı.
Belirtiler
- Sürekli endişe (iş, sağlık, ilişkiler, gelecek hakkında).
- Huzursuzluk, kolay yorulma.
- Dikkat ve konsantrasyon güçlüğü.
- Kas gerginliği, baş ve mide ağrıları.
- Uykuya dalmakta güçlük veya sık uyanma.
- Günlük işlevselliğin belirgin şekilde bozulması.
Tanı
DSM-5’e göre, kaygıların en az 6 ay boyunca çoğu gün sürmesi ve kişinin işlevselliğini bozması gerekir. Tanı, psikiyatrist veya klinik psikolog tarafından görüşme ve ölçeklerle konur.
Tedavi ve Yönetim
Bilişsel Davranışçı Terapi, duygu düzenleme becerileri.
Antidepresanlar (SSRI/SNRI) ve gerektiğinde anksiyolitikler.
Düzenli egzersiz, uyku hijyeni, stres yönetimi.
Mindfulness, nefes ve kas gevşetme egzersizleri.
Psikososyal Destek ve Önleme
Aile ve sosyal çevrenin destekleyici yaklaşımı, kişinin kaygıyla baş etme becerisini artırır. Erken müdahale, bozukluğun kronikleşmesini önler.